Chořov - Zachování tradiční lidové kultury pro příští generace, to je cíl, který spojuje skanzeny v českém Rožnově pod Radhoštěm a v polském Chořově. Obě instituce mají už rok podepsanou smlouvu o spolupráci. Jejím výsledkem byla mimo jiné i sobotní prezentace valašské kultury v hornoslezském skanzenu.
V Chořovském skanzenu lidé poznávali valašskou kulturu
Podle ředitele Valašského muzea v Rožnově pod Radhoštěm Vítězslava Koukala je to vůbec poprvé, kdy se Rožnov představuje někde v zahraničí: „My jsme dovezli hlavně Jasenku ze Vsetína, velkou i malou, takže jim chceme předvést folklor, ale i řemesla. A na co já se nejvíc těším? Na kuchyni, protože jsme se dohodli s lidmi, co tady vaří, že uvaří pouze valašská jídla.“ Rožnovští představili celý rozsah ruční výroby a valašských řemesel. Jmenovitě bednářství, hrnčířství, výrobu metel i kovářství. Chořovský skanzen, to je několik desítek památkových objektů na 20hektarovém pozemku, v samotném centru této slezské aglomerace. Přesto se podle Krzysztofa Wójcika, zástupce ředitele skanzenu v Chořově, jejich skanzen nepřestává rozvíjet: „Díky evropským dotacím budeme zahajovat velký projekt, v rámci kterého zrekultivujeme a vybudujeme nový stav, protože řada dávných zařízení, jako například vodní mlýny nebo soukenické stroje, jsou na vodní pohon. A takovým dlouhodobým plánem je vybudování dávného slezského městečka.“
Koncepce každého skanzenu je jiná, ale právě proto od sebe mohou navzájem čerpat nápady a inspiraci. Zatímco Chořovský skanzen místní využívají jako park a jako místo oddechu, kde se mohou v tichu a klidu procházet, vypít si kávu a odpočívat, ten rožnovský je podle ředitele Vítězslava Koukala více komplexní: „Rožnovský skanzen má vlastně městečko, dědinu a dolinu, kde je průmysl. Ale my se učíme i od nich, protože tady zase mají víc oživených domů a to my nemáme.“ Obdobně se podle Bogdana Kuboszka, ředitele skanzenu v Chořově, oni inspirují v Česku: „Opravdu hodně čerpáme z rožnovských zkušeností, protože je to skanzen, který v loňském roce oslavil 85. výročí vzniku, má tedy ohromné zkušenosti. Chceme, aby ta spolupráce nebyla pouze o ukázkách a festivalech, ale také v duchu ochrany našeho společného pohraničního dědictví.“ Hornoslezský skanzen z Chořova představí svoje kulturní dědictví v Rožnově v září letošního roku.
Reportáž (zdroj: ČT24)
Polská verze
Zachowanie tradycyjnej kultury ludowej dla przyszłych pokoleń jest celem łączącym skanseny w czeskim Rožnowie pod Radhoštem i w polskim Chorzowie. Od roku obydwie placówki łączy także umowa o współpracy. Jej efektem była między innymi sobotnia prezentacja wołoskiej kultury w górnośląskim skansenie (Górnośląskim Parku Etnograficznym). Jak zaznacza Vítězslav Koukal, dyrektor Wołoskiego Muzeum w Rožnowie pod Radhoštem pierwszy raz się zdarzyło, że skansen rožnowski prezentuje się poza granicami kraju: „Przede wszystkim przywieźliśmy zespół „Jasenka” ze Vsetina, a to także dziecięcy. Chcemy tu pokazać folklor i rzemiosło. A na co ja cieszę się najbardziej? Na kuchnię, dlatego że umówiliśmy się z kucharzami, że będą gotować tylko wołoskie potrawy.“ Rožnowski skansen zaprezentował paletę rękodzieła i rzemiosła wołoskiego, jak bednarstwo, garncarstwo, miotlarstwo i kowalstwo.
Chorzowski skansen tworzy kilkadziesiąt obiektów zabytkowych usytuowanych na 20. hektarowym terenie zlokalizowanym w samym centrum śląskiej aglomeracji. Jak zaznacza Krzysztof Wójcik, zastępca dyrektora chorzowskiej placówki skansen na tym nie poprzestaje: „Dzięki środkom unijnym na jesieni rozpoczniemy duży projekt, w ramach którego zrekultywujemy i wybudujemy nowy staw, dlatego, że wiele dawnych urządzeń, jak młyny wodne czy warsztaty tkackie było napędzanych siłą wody. Naszym dalekosiężnym celem jest budowa dawnego miasteczka śląskiego.“ Koncepcja każdego z tych skansenów jest inna i właśnie dlatego mogą się one wzajemnie inspirować i czerpać od siebie pomysły. Chorzowski skansen jest dla mieszkańców miasta parkiem, miejscem relaksu, gdzie w ciszy i spokoju mogą spacerować, wypić kawę i wypocząć.
Natomiast rožnowski – wg słów dyrektora Vítězslava Koukala – jest bardziej kompleksowy. „Rožnowski skansen ma właściwie miasteczko, wioskę i dolinę, gdzie skoncentrowano przemysł. Ale my uczymy się i od nich, dlatego, że tutaj jest więcej zagospodarowanych domów, czego u nas nie ma.“ Chorzowski dyrektor Bogdan Kuboszek twierdzi, że inspiruje się w Czechach: „Naprawdę, bardzo mocno korzystamy z doświadczeń rožnowskich, dlatego że jest to skansen, który obchodził w ubiegłym roku 85. lecie powstania, a więc ma ogromny dorobek. Chcemy, żeby ta współpraca nie ograniczała się tylko do pokazów, festiwali, ale by obejmowała ochronę naszego wspólnego dziedzictwa na pograniczu.“ Górnośląska placówka zaprezentuje w Rožnowie zgromadzone przez siebie dziedzictwo kulturowe już we wrześniu.
- Chořovský skanzen autor: ČT24, zdroj: ČT24 http://img2.ct24.cz/cache/140x78/article/27/2681/268006.jpg
- Prezentace valašké kultury autor: ČT24, zdroj: ČT24 http://img2.ct24.cz/cache/140x78/article/27/2681/268007.jpg
- Prezentace valašké kultury autor: ČT24, zdroj: ČT24 http://img2.ct24.cz/cache/140x78/article/27/2681/268008.jpg